Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (3 Απριλίου 1770 - 15 Φεβρουάριου 1843) ήταν Κλέφτης, πολιτικός στην Ελλάδα και καπετάνιος και στρατηγός της Επανάστασης του 1821. Γνωστός και ως Γέρος του Μοριά.
Ο «Γέρος του Μοριά» γεννήθηκε το 1770 στο Ραμαβούνι Μεσσηνίας και μεγάλωσε στο Λιμποβίσι της Αρκαδίας. Ο πατέρας του Κωνσταντής Κολοκοτρώνης πήρε μέρος στην ένοπλη εξέγερση, που υποκινήθηκε από την Αικατερίνη Β' της Ρωσίας το 1770, και σκοτώθηκε σε συγκρούσεις μαζί με δύο αδελφούς του. Εισχώρησε στα σώματα των Κλεφτών της Πελοποννήσου και στα 35 του έγινε καπετάνιος. Έχοντας αποκτήσει πείρα και στη θάλασσα ως κουρσάρος, το 1805 πήρε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά το ρωσοτουρκικό πόλεμο.
Από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο, και τιμήθηκε με το βαθμό του ταγματάρχη για τη δράση του εναντίον των Γάλλων. Καταγόταν λοιπόν από οικογένεια κλεφτών και αγωνιστών του 1821. Δεκάδες συγγενείς του είχαν χάσει τη ζωή τους σε μάχες μεταξύ των οποίων και ο πατέρας του. Το 1818 γίνεται μέλος της Φιλικής Εταιρίας και άρχισε να προετοιμάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Ως απεσταλμένος της στη Μάνη σήκωσε τη σημαία της Επανάστασης στην Καλαμάτα στις 23 Μαρτίου 1821.
Επιστρέφει στην Πελοπόννησο την εποχή του διωγμού των κλεφτών και πολεμάει εναντίον των Τούρκων. Με το βαθμό του αντιστράτηγου Πελοποννήσου έδωσε μάχες και πέτυχε μεγάλες νίκες κατά του τουρκικού στρατού.
Λόγω της στρατιωτικής του εμπειρίας είχε καταφέρει να οργανώσει τους Έλληνες πολεμιστές και να αναδειχθεί σε στρατιωτικό ηγέτη. Τον Μάρτιο του 1821 μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη απελευθερώνουν την Καλαμάτα. Στη συνέχεια ακολουθεί η σπουδαία μάχη στα Δερβενάκια, όπου συντρίβει το στρατό του Δράμαλη (από τους 30.000 περίπου Τούρκους πολεμιστές γλίτωσαν μόνο 3500).
Πρωταγωνίστησε λοιπόν σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του αγώνα, όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι (14 Μαΐου 1821), στην άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822) όπου διέσωσε τον Αγώνα στην Πελοπόννησο αφού πρυτάνευσαν η ευφυΐα και η τόλμη του στρατηγικού του νου. Οι επιτυχίες αυτές τον ανέδειξαν σε αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου.
Μετά από τη μεγάλη αυτή νίκη του «Γέρου του Μοριά» εμφανίζονται και τα πρώτα προβλήματα στις σχέσεις των Ελλήνων. Οι στρατιωτικοί με επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη συγκρούονται με τους κυβερνητικούς που είχαν αρχηγό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Στη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου πολλές φορές προσπάθησε να αμβλύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στους αντιπάλους, αλλά παρ' όλα αυτά δεν απόφυγε τη ρήξη. Μετά από ένοπλες συγκρούσεις, ο ίδιος και ο γιος του συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν στο Ναύπλιο.
Την ίδια ώρα που οι Έλληνες ασχολούνταν με τις εσωτερικές τους διαμάχες ο Ιμπραήμ προχωρούσε προς την Πελοπόννησο. Ο Σουλτάνος ζήτησε τη βοήθεια της Αιγύπτου για να σταματήσει την Επανάσταση, οπότε, ο γιος του Μεχμέτ Αλή και διάδοχος του αιγυπτιακού θρόνου Ιμπραήμ αποβιβάστηκε το 1825 στην Πελοπόννησο. Η Σφακτηρία και το Ναβαρίνο έπεσαν στα χέρια των Αιγυπτίων. Ο μόνος που θα μπορούσε να τον αντιμετωπίσει ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Αποφυλακίζεται και καταφέρνει όχι μόνο να σταματήσει τα σχέδια του Αιγύπτιου στρατηγού αλλά και να τον αναγκάσει να αναγνωρίσει το πρώτο ανεξάρτητο Νεοελληνικό Κράτος. Χωρίς πολυάριθμο στρατό ξεκίνησε και πάλι τον κλεφτοπόλεμο, που διήρκεσε ως το 1828, όταν στην Ελλάδα έφτασε το στράτευμα του στρατηγού Μεζόν με εντολή του Καρόλου Ι´ της Γαλλίας για να διασώσει την Ελλάδα από τα αιγυπτιακά στρατεύματα.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εκτός από σπουδαίος στρατηγός είχε και ενεργή συμμετοχή στις πολιτικές εξελίξεις.
Υπήρξε ένθερμος οπαδός της πολιτικής του Καποδίστρια και πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την εκλογή του Όθωνα. Το 1833 όμως, οι διαφωνίες του με την αντιβασιλεία τον οδήγησαν, μαζί με άλλους αγωνιστές, πάλι στις φυλακές του Ιτς-Καλέ στο Ναύπλιο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, και στις 25 Μαΐου 1834, μαζί με τον Πλαπούτα, καταδικάστηκε σε θάνατο. Έλαβε χάρη μετά την ενηλικίωση του Όθωνα το 1835, οπότε και ονομάστηκε στρατηγός και έλαβε το αξίωμα του Συμβούλου της Επικρατείας. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κολοκοτρώνης υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα "Απομνημονεύματά" του που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836 και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε μια νύχτα του 1843.
